Recente posts
HOE JE ECHT ZUINIG KUNT VERLICHTEN MET LED
SLIMME (SMART) LED-VERLICHTING IS DE ECHTE TOEKOMST
SOORTEN LAMPEN
Voor de consument zijn diverse soorten verlichting verkrijgbaar. Voor het overzicht:
SPAARLAMP
Spaarlampen worden nauwelijks nog verkocht, vooral vanwege de nadelen en de niet zo milieuvriendelijke samenstelling. Zo moeten ze even opwarmen voor ze vol licht geven en in de kou zijn ze niet bepaald goed toe te passen. Ze bevatten kwik, dus wees voorzichtig ermee en laat ze niet vallen. En lever ze gescheiden in als milieu-afval…
HALOGEENLAMP
Halogeenlampen zijn in feite speciale gloeilampen met een hoger rendement dan gloeilampen. Ze zijn erg onzuinig en worden erg heet (nooit aanraken als ze branden!!).
Dankzij overheidsmaatregelen worden halogeenlampen langzaam maar zeker van de markt gehaald. 230V halogeenspots en rondschijnende halogeenlampen mogen niet meer op de markt gebracht worden. Oude voorraden mogen nog wel verkocht worden, om te voorkomen dat winkels failliet hier failliet op gaan.
12V halogeenspots zijn nog wel goed verkrijgbaar, maar dankzij LED-alternatieven die je 1-op-1 als vervangingen kunt inzetten, zijn hier aardige besparingen te realiseren. Bij 12V lampen moet je dan meestal wel de transformator vervangen door eentje die voor led geschikt is. Voordeel is wel dat je daardoor nog meer kunt uitsparen. De vraag is wel of de investering in het vervangen van de transformator door de besparingen gecompenseerd kunnen worden.
Ook voor armaturen met speciale fittingen zoals R7s worden nog nieuwe halogeenlampen gemaakt. Voor die fittingen zijn nog minder goede alternatieven in de vorm van ledlampen. Maar deze lampen verbruiken daardoor veel stroom.
TL-BUIS
TL-lampen zijn er in verschillende soorten en lengtes en geven enorm veel licht. Hierdoor vinden de meeste Nederlanders ze niet geschikt voor sfeerverlichting, maar wel om werk- of hobbyruimtes op een zuinige manier goed te verlichten. Inmiddels zijn er ook led-versies van TL-lampen.
LED-LAMP
De lamp waar het op deze pagina vooral om draait. Ledlampen zijn inmiddels de standaard voor vrijwel alle soorten verlichting: ze zijn energiezuinig en gaan het langst mee. Bovendien kunnen ze makkelijk alle kleuren van de regenboog uitstralen, zodat ze ook sfeer kunnen geven. Echter, ze geven vooral direct, vol en helder licht.
Daarnaast zijn ze goed te dimmen, steeds beter als designlamp in te zetten, te verwerken als filament lampen (zoals een kooldraadlamp) en zijn ze uitermate geschikt als slimme lamp (zie de HUE, Ikea of Calex lampen). De ontwikkelingen gaan dusdanig snel dat in principe alleen creatieve beperkingen de maat bepalen.
SOORTEN FITTINGEN
Naast de verschillende technieken en soorten lichtbronnen, zoals hierboven genoemd, zijn er ook diverse soorten fittingen. Over het algemeen wordt de fitting bepaald door de armatuur en de wijze waarop de ontworpen is. Strakke, moderne ontwerpen vragen bijvoorbeeld over het algemeen om kleine lichtbronnen en overeenkomstige kleine fittingen. Normale armaturen, denk aan standaard plafondlampen, komen weg met grote fittingen, zoals de E27 fitting.
De volgende soorten fittingen zijn de meest voorkomende op de Nederlandse markt:
E27-FITTING
De grootste en meest gangbare ronde schroeffitting van lampen in en rond het huis. De E staat voor Edison.
E14-FITTING
De kleinere versie van de ronde schroeffitting. Deze wordt vaak gebruikt bij kleinere schemerlampen en spotjes.
GU10
Een steek- en draaifitting voor halogeen en led-spots. De lampvoet heeft 2 dikke korte pinnen. Je steekt ze in het armatuur en draait de lamp een kwartslag.
GU5.3
Een zeer veel gebruikte fitting bij halogeenspots. Deze fitting heeft 2 dunne pinnetjes die je in de gaten van het armatuur steekt. Ze zijn kwetsbaar als je niet voorzichtig genoeg de spots installeert.
OVERIGE, VEEL VOORKOMENDE FITTINGEN
R7s: voor lineaire/staaflampen
G9: voor capsulelampen
G4: toegepast bij laag voltage lampen
GY6.35: deze lijkt op de G4, maar ze zijn niet uitwisselbaar (let dus goed op de verpakking!)
LICHTSTERKTE EN VERBRUIK – LUMEN EN WATT
Vroeger werd de lichtsterkte van gloeilampen uitgedrukt in Watt (W). De kleur van de lamp was of wit of warm. Echter, met de introductie van LED, dat een veel lagere Wattage nodig heeft voor dezelfde lichtopbrengst, drukken we de lichthoeveelheid uit in lumen (lm), om de verschillende soorten lampen beter te vergelijken. Zoals gezegd, een LED-lamp heeft maar een paar Watt nodig om hetzelfde te bereiken als een gloeilamp die een paar tientallen Watts heeft. Meestal staat op de lampenverpakking daarom ook nog een indicatie van een vergelijkbaar gloeilamp-wattage, want lumen zegt heel veel mensen niet veel. Een simpele stelregel is: Hoe meer lumen, hoe meer licht. Vergelijk in de tabel hieronder hoeveel lumen je nodig hebt, op basis van het Wattage (W) van je oude gloei- of halogeenlamp. Dit staat soms ook op de verpakking.Gloeilamp | Halogeenlamp | Spaarlamp | Ledlamp | |
Lumen | Watt | Watt | Watt | Watt |
100 | 10 | 7 | 4 | 1 – 2 |
250 | 25 | 18 | 9 | 2 – 3 |
400 | 40 | 32 | 14 | 4 – 5 |
750 | 75 | 55 | 20 | 7 – 9 |
1000 | 100 | 78 | 26 | 10 – 14 |
1500 | 150 | 115 | 38 | 15 – 20 |
2000 | 200 | 150 | 50 | 20 – 25 |
LICHTKLEUR EN KLEURWEERGAVE – KELVIN
De lichtkleur bepaalt hoe prettig je het licht ervaart. Dit wordt uitgedrukt in kleurtemperatuur (Kelvin, K). Wil je weten of je ‘koud’ of ‘warm’ licht hebt? Als het aantal Kelvin hoger is dan 2700K (de standaard neutrale kleur van een gloeilamp) geeft de lamp ‘kouder’ licht. Dit licht is vaak blauwer en neigt naar daglicht, wat je goed kan gebruiken als je problemen hebt met je bio-ritme.
Ligt het aantal Kelvin onder de waarde van 2700K, dan wordt het licht warmer, oranjer, van kleur. Heel dicht bij de 0, is de uitstraling van een LED-lamp zeer warm, en dus sfeervol te noemen.
Met LED haal je in feite een kunstgreep uit om een zo natuurlijk mogelijke kleur weer te geven. Veel ledlampen zijn namelijk niet goed in het weergeven van rode kleuren. Die komen daardoor minder levendig, of zelfs koud, over. In eerste instantie zul je het verschil niet opmerken, maar voor het uitlichten van schilderijen, huidskleuren of het smakelijk overkomen van voedsel met een rode basiskleur, zoals aardbeien, tomaten en rood vlees, is dit belangrijk.
Bron: www.ledathome.nl
WAT JE NOG MEER WILT WETEN OVER LED, LEVENSDUUR & DIMMEN
LEVENSDUUR
Over 1 ding is iedereen het eens, LED-lampen zijn duur maar hebben we de langste levensduur van alle lampen. Ze kunnen goed tegen piekspanningen die vrijkomen bij het aan- en uitzetten van de lamp en worden niet heet waardoor het materiaal mogelijk kan verbranden. Op de verpakking staat over het algemeen een indicatie van de levensduur, al kan het gebeuren dat er een minder goed exemplaar tussen zit.
Bovendien kan de levensduur van een LED-lamp beïnvloed worden door zaken als vocht, kou en warmte en of je deze veel dimt, of niet.
Interessant aspect bij de levensduur van een LED-lamp is het feit dat volgens de Europese wetgeving een ledlamp minimaal 6.000 uur mee moet kunnen gaan en dat deze na 6 jaar nog minimaal 80% van de oorspronkelijke lichtopbrengst moet hebben. Voor een goede beeldvorming, dit staat gelijk aan ongeveer minimaal 6 jaar.
Overigens vervalt vanaf september 2021 het minimum aantal branduren in de wetgeving.
DIMMEN
Net zoals bij halogeenlampen is het dimmen van LED-lampen niet vanzelfsprekend. Hoewel er inmiddels ledlampen te koop zijn die met een normale dimmer voor gloeilampen werken, zogenaamde fase-aansnijding, vraagt het dimmen nog altijd om de juiste dimmer. Je kunt dan ook beter een nieuwere dimmer nemen, met fase-afsnijding. Of een dimmer speciaal voor ledlampen.
Daarnaast heb je ook te maken met het feit dat oudere dimmers soms een vrij hoog minimumvermogen (wattage) nodig hebben. Dit halen de veel zuinigere ledlampen niet door hun lage wattage. Deze gaan knipperen als je ze op een dimmer aansluit waar eerst een halogeenlamp in zat. Let dus goed op of je met het aantal ledlampen dat je aanstuurt met een dimmer ook voldoet aan het minimale vermogen. Je mag de wattages van de lampen hiervoor optellen en zo bepalen wat het totaal vermogen is van alle lampen bij elkaar.
Een truc hierbij is om 1 oude lamp te laten hangen, maar hierbij loop je het risico dat je kleurverschillen gaat zien.
Ledlampen geven door dimmen geen warmer (geler) licht, zoals een gedimde gloeilamp doet, maar alleen minder licht. Er zijn speciale ledlampen, waarbij de hoeveelheid blauw licht verminderd wordt. Zo krijgt het licht wel een warmere kleur en lijkt dan nog meer op gloeilamplicht.
SLIMME LED-LAMPEN
Met de introductie van LED werd het steeds makkelijker om zogenaamde slimme lampen te maken. Immers, om een kleine diode te laten branden is niet veel nodig, waardoor er ruimte genoeg is om de rest van de techniek kwijt te kunnen die zorgen voor de draadloze verbinding met een mobiele telefoon of een centrale unit (bridge).
Er zijn tal van redenen om over te stappen naar slimme ledverlichting. Een kort overzicht:
- Comfort, gemak en sfeer – Met slimme lampen kun je je verlichting zowel binnen- als buitenshuis volledig aanpassen aan je wensen of stemming op dat moment. Dat is op zich niet bijzonder, wel het feit dat je dit volledige kunt programmeren, of via een app op je mobiele telefoon of tablet kunt regelen. Slim is ook dat je daarvoor je lampenkappen en spots niet hoeft te vervangen.
- Programmeerbaar – Zoals gezegd, de verlichting is goed te programmeren naar tijdstip of moment op de dag. Het programmeren doe je via je telefoon, tablet of op je desktop. Complete tijdsschema’s kun je instellen, zodat het lijkt alsof je altijd thuis bent. Schakel bijvoorbeeld automatisch je verlichting aan om 18.00u en uit om 23.00, als je naar bed gaat.Je kunt het zelfs zo programmeren dat je wisselende tijden hebt waarop de verlichting uit gaat. Uiteindelijk heb je hiermee geen omkijken naar je verlichting.
- Scènes instellen – Een uitgebreidere vorm van programmeren is het instellen van scenes. Per lamp en per ruimte kun je instellen wat je wilt bereiken met de druk op 1 knop. In plaats van dat je dus op afstand iedere lamp individueel aanzet, ga je nu de lampen op elkaar afstemmen om een bepaalde sfeer of setting te maken. Ga je aan tafel eten? Kies dan voor de scène met heldere verlichting. Heb je een borrel? Kies dan de scène met warme sfeerverlichting.
- Triggers instellen – Met behulp van bewegings- of contactsensoren kun je ervoor zorgen dat verlichting automatisch aan- en uitgaat als je ergens binnenkomt of een deur opendoet. Zo kun je bijvoorbeeld ervoor zorgen dat lampen op een toilet of in een hal niet te lang aan blijven staan, waardoor je energie uitspaart.Bovendien kun je hiermee ook een stukje beveiliging opzetten. Immers, het inbrekersgilde wil niet graag gestoord worden door verlichting dat plots aangaat op het moment dat ze binnenkomen.
- Koppelen met media – Voor de echte liefhebbers zijn er ook nog mogelijkheden om de slimme lampen te koppelen aan tv of stereo. Zo kun je Philips Hue, met behulp van een Hue-box, koppelen aan muziek, films en aan games en de gehele woon- of filmkamer mee laten verlichten, net zoals de Ambi-lights van de Philips TV’s.
- Gebruik en verbruik meten en manager – LED is ondermeer zuiniger dan halogeen of de ouderwetse gloeilampen. Evengoed kun je het verbruik nog verder omlaag brengen door het gebruik in de gaten te houden. Bijvoorbeeld het onbedoeld aan laten staan van verlichting in een ruimte (WC, badkamer, schuur) kun je onder controle houden door een bewegingsmelder te gebruiken als trigger. Zodra er geen beweging is, gaat de lamp uit en spaar je energie uit. Dat is pas duurzaam!
KLEUR OF TOCH GEWOON WIT?
Ook slimme lampen zijn natuurlijk te verkrijgen in kleur, wit of warm wit. Bovendien heeft Philips Hue tegenwoordig ook slimme filament lampen, om ook de meer open armaturen mooi te laten verlichten. Let wel op, witte lampen zijn te dimmen, maar niet in kleurtoon. Warm witte of white ambiance lampen zijn wel dimbaar én bovendien aan te passen in kleurtoon, dus warmer of kouder. Slimme ledlampen met kleur kunnen 16 miljoen kleuren aan, van fel tot gedimd.
TECHNIEK ACHTER SLIMME LEDLAMPEN – COMMUNICATIEPROTOCOL
Het zal je opvallen als je voor de keuze staat een bepaald merk of type slimme lamp aan te schaffen: het communicatieprotocol. Dit is de ‘taal’ (signaal) waarin de lampen met elkaar en andere smart home oplossingen communiceren. Dit betekent in feite dat merkvreemde lampen niet zondermeer met elkaar kunnen communiceren. Merken hebben ieder hun eigen bridge dat het netwerk opbouwt waarmee gecommuniceerd wordt. Hierbij is het heel uitzonderlijk (Hue en Ikea kunnen het wel) dat verschillende merken op die ene bridge aangemeld kunnen worden.
Er zijn in ieder geval 3 mogelijkheden: Zigbee, Z-wave of Wifi. Alle 3 hebben hun eigen voor- en nadelen, maar bij Zigbee en Zwave heb je als het goed is niet of weinig last van storingen zoals bij Wifi-signalen. Echter, het is wel zaak dat je op een fatsoenlijke manier een netwerk kunt opbouwen door geregeld een apparaat beschikbaar te hebben dat het signaal kan opvangen en doorsturen.
Zigbee wordt het meest gebruikt bij slimme lampen en is daardoor kostentechnisch het meest interessant. Waar je rekening mee moet houden is dat je bij Zigbee of Z-wave een bridge/hub nodig hebt die je wifi-signaal vertaalt naar de taal van de lamp om deze met je app te kunnen bedienen.
Wifi-lampen hebben het voordeel dat je deze in de armatuur draait en je deze direct via je wifi-signaal met de app kan bedienen. Echter, is er veel ruis door de vele Wifi netwerken in je omgeving, dan is het lastig een stabiele verbinding tot stand te brengen.
Gelukkig zijn er tegenwoordig oplossingen die ervoor kunnen zorgen dat verschillende protocollen prima met elkaar kunnen communiceren. Denk bijvoorbeeld aan Homey of HomeWizard. Hierover, en over de belangrijkste protocollen, lees je meer op de pagina Domotica.
NAAR BUITEN MET SLIMME VERLICHTING
Binnenshuis kun je in principe onbeperkt je gang gaan met het opbouwen van een slim huis vol met slimme verlichting. Alleen je eigen geest is de beperkende factor, maar in principe is elke vorm, elke ruimte en elk moment op de dag te belichten op de wijze die jij wilt.
Voor buiten is het anders, omdat vocht en temperatuur een grote beperkende factor kan zijn. Gelukkig is de laatste jaren slimme buitenverlichting meer en meer in opkomst. Denk aan spotjes, lantaarns en padverlichting van Hue of Inlite, welke aan kunnen gaan bij schemering of door beweging. Zeker de slimme lampen van Hue zijn hierbij erg interessant, omdat ook de kleuren aangepast kunnen worden, zodat je vrijwel iedere sfeer kunt creëren die je wilt. Tropische BBQ? Zet dan rood, groen en geel aan. Romantisch nagenieten? Rood en roze doen het goed op dat moment. Of gewoon heel sfeervol warm licht.
VERHUIZEN? NEEM JE SLIMME VERLICHTING SLIM MEE!
Als je eenmaal gewend bent aan alle slimme oplossingen in je domotica systeem, dan wil je die in je volgende woning ook beschikbaar hebben als je verhuist. Het mooie is, dit kan heel goed en makkelijk! Tenzij je van plan bent een upgrade te (laten) installeren, zul je dan hier rekening mee moeten houden:
- je Wifi-netwerk zul je op dezelfde manier moeten opbouwen, zonder verandering van netwerknamen (SSID) en passwords
- hetzelfde geldt voor het netwerk dat je geïnstalleerd hebt voor je verlichting. Verander niks in de (online) benamingen
- Markeer de verlichting met een naamsticker, zodat je weet waar alle lampen weer gemonteerd of neergezet moeten worden. Niets zo vervelend als een lamp uit de keuken op een slaapkamer terecht komt, nietwaar?
- Start het systeem op en als het goed gaat, lijkt het net of er niks aan de hand is!
WELKE MERKEN SLIMME LED-LAMPEN ZIJN ER ZOAL?
Inmiddels zijn er na Hue nog veel meer merken slimme LED-lampen op de Nederlandse markt verkrijgbaar. Dit maakt de keuze enerzijds moeilijker, maar anderszijds geeft het wel mogelijkheden om flexibel om te gaan met de opties binnen eenzelfde protocol. Kijk maar naar de combinatie van Ikea en Philips. Onderstaand overzicht is slechts een greep van merken die in Nederland verkrijgbaar zijn.
